Tue Oct 18 2022
वृत्ति परामश (Career Guidance) : एक परिचय
१. पृष्ठभूमि
नेपालमा वृत्ति छनौट गन मुख्य आधार प्रतिस्पर्धात्मक परीक्षाका प्राप्तांक न हा । कुनै विद्यार्थील उच्च अंक प्राप्त गरेमा ऊ चिकित्साशास्त्र या इञ्जिनियरिड विषय अध्ययन गन योग्य हुन्छ साथै उसका अभिभावक र शिक्षकल पनि उक्त विद्यार्थीका रुची र खुबीका विषयमा विचार नगरी उसल यिनै विषय छनौट गन अपेक्षा राख्दछन । नेपालमा ज्याद कम युवाहरुलाई यहा संभव भएका वृत्तिमार्गहरुबार पूणर् जानकारी छ । साथै, जसका कुनै सपना छन, उनीहरुलाई पनि उक्त वृत्तिमाग अपनाउन चाहिन योग्यता या शिक्षालयका बारेमा आवश्यक जानकारी उपलब्ध नहुन सक्दछ ।
विद्यालयमा बालबालिकालाइ उचित तवरल वृत्तिमाग निर्देशन उपलब्ध हुन हा भन उनीहरु आफूलाई सुहाँउदो वृत्तिपथ छनौट गर्न, आवश्यक योग्यताका बारेमा जानकारी प्राप्त गन र यसका लागि उत्साहका साथ लाग्न समथ हुने थिए । यसरी नै, आफनो रुचि अनुसारका मिल्दाजुल्दा अन्य पेशाका बारेमा पनि जानकारी बटुल्न सक्न थिए ।
इन्स्योरल विद्याथी र समाजमाझ विभिन्न पेशाका महत्त्वका बारेमा सचेतना फैलाउने, समाज सहज रुपमा चल्नका लागि ती पेशाका कामदारको देन, श्रम बजारमा माग बढदो क्रममा रहेका नयाँ वृत्तिका संभावनाहरु तथा वृत्ति विकासका क्रममा सुसूचित निणर्य लिन सक्षम बनाउन उद्देश्य राखेका छ ।
२. लक्षित समूहहरु
- विद्यालय जाँदै गरेका बालबालिकाहरु
३. कार्यान्वयन विधि
- विद्यालयहरुमा वृत्ति परामश सत्र
- वृत्ति परामश सूचना केन्द्र
- वृत्ति मेला
३.क. विद्यालयमा वृत्ति परामश कार्यक्रम
ENSSURE परियोजनाल वृत्ति माग पहिल्याउन आवश्यक भएका सबैजनालाइ समेटने उद्देश्य राखेतापनि हाल विद्यालयहरुमा मात्र सिमित गरेको छ ।
- “विद्यालयमा वृत्ति परामश कार्यक्रम” सामुदायिक विद्यालयका कक्षा ९ का विद्यार्थीहरुलाइ लक्षित गरिएका छ । (यद्यपि भविष्यमा निजी विद्यालयहरु पनि समेटिन सक्नेछन ।)
- वृत्ति परामश सहजकर्ताहरुलाइ वृत्ति परामश लागि प्रशिक्षित गरिन्छ ।
- छनौट भएका विद्यालयका दुई जना शिक्षकहरु (यथाशक्य एक महिला र एक पुरुष शिक्षक) लाई वृत्ति परामशका सत्र सञ्चालनका लागि प्रशिक्षण दिइन्छ।
- दुई जना शिक्षक र एक जना वृत्ति परामश सहजकर्ताका समूहले वृत्ति परामशका सत्र सञ्चालन गर्दछ ।
- कक्षा ९का विद्यार्थीहरुका लागि छ वटा सत्रहरु सञ्चालन गरिन्छ ।
- एउटा फला-अप सत्र ती विद्यार्थीहरु कक्षा १० मा पुगेपछि सञ्चालन गरिन्छ ।
३. ख. वृत्ति मेला
रोजगारीका खोजीमा रहेका युवा तथा कुन रोजगारीमा रहेका व्यक्तिहरुलाई लक्षित गद परियोजनाल वृत्ति मेलाका आयोजना गर्दछ । श्रम बजारमा प्रवेश गन लागेका, कुनै पेशामा रहेका तर विभिन्न कारणल वैकल्पिक रोजगारीका खोजीमा रहेका, वैदेशिक रोजगारीमा जान चाहने र वैदेशिक रोजगारबाट फर्किई स्वदेशमा न रोजगारमा संलग्न हुन चाहन व्यक्तिहरुलाई रोजगारदाता तथा तालीम प्रदायक संस्थालाइ एकै स्थानमा ल्याइ रोजगार प्राप्त गन या रोजगारीका लागि आवश्यक सीप प्राप्त गन सहजीकरण गरिन्छ । यसमा त्यस्ता व्यक्तिहरुलाई संभावित नया वृत्ति, वृत्तिपथ, तालीम प्रदायक, र अन्य सरोकारवालाहरुका बारेमा जानकारी दिइन्छ । यसपछि उनीहरुल थप जानकारीका लागि तालीम प्रदायक र सरोकारवालाहरुसँग सम्पक गन सक्दछन ।
३. ग. वृत्ति परामश सूचना केन्द्र
ENSSURE परियोजनाले रोजगागरीको खोजीमा रहेका व्यक्तिहरुलाइ सहयोग गन उद्देश्यल वृत्ति परामश सूचना केन्द्र सञ्चालनका योजना राखेका छ । यस्ता सूचना केन्द्रका लाभग्राही वैदेशिक रोजगारीमा जान चाहन र वैदेशिक रोजगारबाट फर्किई स्वदेशमा न रोजगारमा संलग्न हुन चाहन व्यक्ति या उनीहरुका परिवारजन या अभिभावकहरु हुनेछन । सूचना केन्द्रल वृत्ति परामर्श, यस्ता सूचना केन्द्रले लाभग्राहीलाई उनीहरुका चाहना र आवश्यकता अनुसार वृत्ति परामश प्रदान गर्नेछ । वृत्ति परामर्श, वृत्तिमा निर्देशन, कुनै पनि पेशाका बारेमा विस्तृत जानकारी, कुन पनि व्यावसायिक, प्राविधिक या अन्य वृत्तिको उपयुक्तताका लागि स्वमूल्यांकनका साधन केन्द्रका आगन्तुकलाइ उपलब्ध गराइन्छ । उपरोक्त कार्यक्रमका लागि स्थानीय सरकारसँग सहकाय गद उद्योगव्यवसायी तथा अन्य सरोकारवालाहरुको सहयोगमा सञ्चालन गरिन्छ।
परियोजनाबारे
दिगो तथा सम्मानित रोजगारीका लागि सीप (Enhanced Skills for Sustainable and Rewarding Employment -ENSSURE) परियोजना नेपाल सरकार तथा स्वीस सरकारका सहकार्यमा सन जनवरी २०१६ देखि २०२२ सम्मका लागि र ENSSURE दोस्रो चरण सेप्टेम्बर २०२१ देखि २०२५ सम्मका लागि संचालनमा छ । यस परियोजनाका पहिला चरणको कार्यान्वयन प्राविधिक शिक्षा तथा व्यावसायिक तालीम परिषद (CTEVT) ले गरिरहेको छ भन दोस्रो चरणको कार्यान्वयन प्राविधिक शिक्षा तथा व्यावसायिक तालीम परिषद (ऋत्भ्ख्त्) ले संघीय स्तरमा, प्रदेश स्तरमा सामाजिक विकास मन्त्रालय र स्थानीय तहमा नगरपालिकाहरुले गरिरहेको छ । दुबै चरणमा हेल्भेटास नेपालल प्राविधिक सहयोग प्रदान गद आइरहेको छ । विद्यालयमा वृत्ति माग निर्देशन कार्यक्रम इन्स्योरका उपअवयव वृत्ति माग निर्देशन सेवाअन्तर्गत रहेका छ ।
थप जानकारीका लागि सम्पक ठेगाना
दिगो तथा सम्मानित रोजगारीका लागि सीप परियोजना
फोन नम्बरः ०१—६६३६१९१/६६३६०७३/६६३४४४३
टोल फ्री नम्बरः १६६००१००२२२
वेबः www.enssure.org.np
ENSSURE प्रदेश सहयोग इकाईहरु:
प्रदेश नं १, विराटनगर
०२१-४६३५०४
बागमती प्रदेश, हेटौडा
०५७-५२०६६९
लुम्बिनी प्रदेश, बुटवल
०७१-५४३२६५